Tag Archives: กลไกรัฐ

       ผู้ปกครอง หรือรัฐบาลในแต่ละประเทศมีหน้าที่ ที่จะทำให้บ้านเมือง สังคม เศรษฐกิจ ในประเทศนั้นๆ มีความเจริญรุ่งเรืองตามที่ตนเห็นสมควร ซึ่งการกระทำการของผู้ปกครองทั้งหลายเหล่านั้นเรียกกันรวมๆ ว่า “การบริหารราชการแผ่นดิน” ความรู้พื้นฐานในเรื่องเหล่านี้ก็ต้องบอกว่า ในอารยประเทศนั้นเขาแบ่งกลไกของรัฐ หรืออำนาจของรัฐ เป็น 3 ฝ่าย คือ ฝ่ายนิติบัญญัติ ฝ่ายบริหาร และฝ่ายตุลาการ ซึ่งก็ได้มาจากความคิดของนักปรัชญาการเมืองชาวฝรั่งเศสที่ชื่อ มองเตสกิเยอ นั่นเอง จุดประสงค์ก็เพื่อให้แต่ละฝ่ายมีอำนาจหน้าที่ต่างกัน เพื่อจะได้ให้มีการตรวจสอบ ถ่วงดุล คานอำนาจซึ่งกันและกัน ไม่ให้มีฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดใช้อำนาจหน้าที่เกินขอบเขตของตน

                                                              ฝ่ายนิติบัญญัติ

     คำว่าฝ่ายนิติบัญญัติก็คือ รัฐสภา มีหน้าที่อยู่สองอย่าง คือ หนึ่ง ออกกฎหมาย เขาจึงเรียกว่านิติบัญญัติเท่ากับบัญญัตินิติ หรือถ้าจะแปลอีกทีก็หมายความว่าการออกกฎหมายอยู่นั่นเอง และก็ยังมีหน้าที่อย่างที่สองอีก คือ การควบคุมการบริหารราชการแผ่นดิน แปลว่าสภาควบคุม ดูแล สอดส่องการทำงานของรัฐบาล อาจจะโดยการตั้งกระทู้ถาม หรือเปิดอภิปรายไม่ไว้วางใจ

                                                                ฝ่ายตุลาการ

      ฝ่ายที่ 2 คือฝ่ายตุลาการ ได้ออกแบบมาให้ทำหน้าที่พิพากษาอรรถคดี อรรถคดีก็คือ คดีแพ่ง คดีอาญาที่เป็นความฟ้องร้องกัน วันนี้รวมไปถึงคดีปกครอง คดีการเมือง คดีรัฐธรรมนูญ เพราะว่าฝ่ายตุลาการวันนี้ไม่ได้มีแค่ศาลยุติธรรมเหมือนเมื่อ 50-60 ปีก่อน แต่ยังมีศาลยุติธรรม ศาลปกครอง ศาลทหาร ศาลรัฐธรรมนูญรวมเป็น 4 ประเภทจัดอยู่ในฝ่ายตุลาการ

                                                                 ฝ่ายบริหาร

      ภาษาอังกฤษเรียกฝ่ายบริหารว่า The Executive เราจะเรียกอีกอย่างหนึ่งก็ได้ว่า “คณะรัฐมนตรี” เพราะว่าคณะรัฐมนตรีคือฝ่ายบริหาร ซึ่งบริหารโดยการประชุม ครม. โดยถือว่ามติ ครม. นั้นเปรียบเสมือนกฏหมาย แม้มิใช่กฎหมายแต่ก็เหมือนกฎหมาย ที่ข้าราชการต้องมีหน้าที่ต้องปฏิบัติตาม และการที่รัฐบาลแถลงนโยบายต่อรัฐสภาก็ถือว่าเป็นการบริหารเช่นกัน

                                        คณะรัฐมนตรีมีหน้าที่บริหารราชการแผ่นดิน

      ศัพท์ราชการ ศัพท์รัฐธรรมนูญ กรุณาเรียกว่ามีหน้าที่บริหารราชการแผ่นดิน เพราะคณะรัฐมนตรีมีหน้าที่บริหารราชการแผ่นดิน เมื่อสภามาคุมคณะรัฐมนตรี เขาจึงเรียกว่าสภามีหน้าที่ควบคุมการบริหารราชการแผ่นดินมันก็เข้ากันดีสองฝ่าย สังเกตเวลามีประกาศพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมแต่งตั้งนายกรัฐมนตรีหรือคณะรัฐมนตรีก็จะมีข้อความว่า ด้วยประธานสภาผู้แทนราษฎรนำความกราบบังคมทูลว่า นับแต่เมื่อตำแหน่งนายกรัฐมนตรีว่างลง บัดนี้ได้เรียกประชุมสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและดำเนินการเลือกผู้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีเรียบร้อยแล้วจึงนำความกราบบังคมทูลเพื่อทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมแต่งตั้ง…ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี มีหน้าที่บริหารราชการแผ่นดิน ทั้งนี้ ตั้งแต่บัดนี้เป็นต้นไป ผู้รับสนองพระบรมราชโองการ…ประธานสภาผู้แทนราษฎร

                                                      นอกกฎหมาย  คือ

      1.    การปฏิวัติ  และ   การรัฐประหาร

      2.    การถูกครอบครองของรัฐอื่น  

      3.   การยึดอำนาจของกลุ่มกองกำลังของกลุ่มก้อการร้าย